Gepubliceerd: 07 mei 2017

“Eco” Indrukken                                                                                                                           - Brazilië - 

De zon schijnt in Bonito, ’s nachts koelt het lekker af tot rond de 20 gr. en sinds weken slapen we weer onder het dekbed. We zijn in hét “eco” toeristencentrum van Brazilië. In 2013 zelfs verkozen tot het eco toeristencentrum van de wereld. “Eco” is hier de toverformule, alles en iedereen zet dit voor zijn attractie naam.

Nee we zijn niet in Suriname, niet in een van de Guyana ’s wat wel ons plan was. Na een week tevergeefs wachten op het herstel van de politieke onrust in Frans-Guyana hebben we de alternatieven voor het vervolg van de route afgewogen. De keuze is terug naar het zuidwesten van Brazilië. Achteraf is dit de juiste beslissing geweest. De wegblokkades in Frans-Guyana hebben na ons vertrek uit de grensplaats Oiapoque nog ruim 3 weken het volledige vervoer in het land plat gelegd. Afgelopen week kregen wij eindelijk een reactie van Centre Spatiale Guyaanse op onze mail met de vraag eens een Ariane raket lancering bij te mogen wonen. Vanaf vorige week 2 mei, na 5 weken sluiting waren we weer welkom voor een rondleiding en konden we ons aanmelden voor het bijwonen van de lancering.  De toenemende onrust in Suriname is nog steeds niet bekoeld. 

Ons originele route plan geeft niet veel escape routes in dit deel van Brazilië, zeker niet in deze natte tijd. We zien maar 3 reële mogelijkheden. Mogelijkheid 1: Het inkorten van de route door met een balsa (boot) 2000 km west de Amazone op te varen naar Manaus, dit duurt een week vanaf Belém. Daar dan onze route weer oppakken, hier is het echter te vroeg voor, pas in juni wordt de enige onverharde 900km lange weg vanuit Manaus naar het zuidwesten door de Amazone weer begaanbaar en zolang duurt de boot reis nu ook weer niet. Mogelijkheid 2: 1000 km de Amazone per balsa opvaren naar Santarem en daar de zogenaamde Soja route naar de Mato Grosso afrijden. Vanaf Belém, duurt dit 3 a 4 dagen. Hier zitten door de overmatige regen van de afgelopen tijd al wekenlang vrachtauto’s vast op de onverharde delen. Mogelijkheid 3: Terug naar Belém met de balsa, hier de meest zuidwestelijke route oppakken naar de Mato Grosso, de enige en echt bruikbare route.

Oiapoque, tot ziens...

Na een week, bij het wegrijden ’s morgens vroeg uit Oiapoque moeten we nog even bij een politiecontrole alle papieren laten zien en een alcohol test doen. Alle alcohol van de laatste week is netjes verdampt, de indicator kleurt groen (ze hebben hier een zero-tolerance beleid en zijn zeer strikt!), we mogen het dorp uit wat we inmiddels bijna kunnen uitteken. Terug door de blubber, soms wachten we urenlang tot de weg is vrijgemaakt van de vastzittende vrachtauto’s.

In Macapa even gezellig weer een paar dagen bij Jan en Rose. Hier regelen we een balsa terug naar Belém. Deze keer gaan we op de “budget ”tour. Het is een kleine gecombineerde passagier/auto ferry die een aantal dorpjes onderweg in de Amazone delta aandoet, een prachtige ervaring. Het op en afrijden van de 8 auto’s via plankjes kost in Macapa meer dan 4 uur door problemen met de hoge waterstand. Dit wordt veroorzaakt door het eb/vloed effect van de zee, zelfs zover de rivier op. Ook moet een kleine vrachtauto half gedemonteerd worden en met mensenkracht 90 gr gedraaid op het voordek om alles te laten passen. Het zijn net Afrikaanse taferelen.

het water staat te hoog om te laden maar fiets schoonmaken op de steiger gaat prima

het is al aardig donker maar hij zal mee....

gezellig aan boord!

ook bij ons gaat alles door

onderweg wat lossen en laden

aankomst Belém, "low budget"

Het zijn 4000 eentonige kilometers dwars door een weinig interessant deel van Brazilië. Via een nagenoeg rechte weg met héél véél vrachtverkeer. De enige veilige mogelijkheid om hier te overnachten zijn de vaak zeer grote, tijdens de nacht lawaaiige tankstations met 24 uurs bewaking. Het is even doorbijten.

veel vrachtverkeer

De “Pantanal” centraal gelegen in het Zuid-Amerikaanse continent, dit is het grootste “draslandgebied” ofwel moerasgebied ter wereld. Het ligt op enkele kleine uitlopers naar Bolivia en Paraguay na volledig in Brazilië. Met een oppervlak van 150.000 km2 is het bijna 4 keer zo groot als Nederland. Het ligt in de vorm van een grote kom opgesloten tussen de omliggende hoogvlakten zoals het Mato Grosso plateau. Hierdoor komt 80% van zijn oppervlak in het regenseizoen onder water te staan. Eigenlijk is de Pantanal één grote rivieren delta waar het water grotendeels verdampt, het overige water stroomt via de grote Paraguay rivier naar de Atlantische oceaan. Misschien is de Pantanal wel het grootste flora en fauna eco systeem ter wereld. In de media wordt dit vaak door het Amazone regenwoud overschaduwd. Door zijn jaarlijkse overstroming is het een zeer vruchtbaar gebied. 99% van het oppervlak is in privébezit veelal in de vorm van “fazendas” (boerderijen) merendeels gebruikt voor de veeteelt.

ligging van de Pantanal

Dit is hét gebied in Zuid-Amerika, om dieren te zien. Er leven kaaimannen, jaguars, reuze otters, tapirs ook de anaconda en héél veel vogelsoorten komen hiervoor. Na Afrika missen we deze op onze reis best wel. Helaas wij zijn 2 maanden te vroeg, het waterpeil is nog te hoog waardoor de dieren moeilijk te vinden zijn. Normaal zijn er zand en klei oevers waar ze heerlijk liggen te zonnen maar deze staan onder water en alle zichtbare oeverdelen zijn dicht begroeid tot in het water. Kaaimannen zien we zat, in de verte nog net twee keer een jaguar die zich snel uit de voeten maakt en het struikgewas in schiet. Drie reuze otters spoeden zich weg om aan de lens van onze camera’s te ontsnappen. De touroperators zijn eerlijk en behoeden ons voor de exorbitante uitgaven voor de boottripjes om de dieren te spotten. Het is gewoon te vroeg in het seizoen. Eens was het de bedoeling een weg van noord naar zuid dwars door dit moerasgebied aan te leggen. Na 250 km met in de laatste 120 km van deze onverharde weg, 120 houten bruggen die op dit moment in zeer diverse staat van onderhoud verkeren eindigt deze in het niets aan de oever van de Guiaba rivier bijna midden in de Pantanal. Op dit moment is het hier een echte mannenwereld met alleen lokale vissersgroepen die met veel bier en visserslatijn de spaarzame onderkomens bezetten. Bijna volledig lek geprikt door de wolken van muskieten waar letterlijk geen “deet’ tegen opgewassen is verlaten we een beetje gedesillusioneerd het noordelijk deel van de Pantanal. Terug via de enige toegangsweg, de 250 km over de 120 houten bruggen. De hoge waterstand levert echter wel nog enkele mooie plaatjes op!

deze oprit is nog een beetje nat.....

Bijna zijn we door onze 90 dagen Brazilië visum heen, nog een klein rondje ten zuiden van de Pantanal, hier rijden we door het enorme landbouwgebied van Brazilië de Mato Grosso do Sul. Hier bepaald de tweede seizoen teeld na de soja en de katoen, de grote maisvelden ons aanblik tot aan de horizon welke kant je ook opkijkt.

Bonito, het “eco” toeristencentrum van dit land. We gaan naar de Gruta do Lago Azul (grot van het blauwe meer) en snorkelen voor tamelijk veel geld in het uiterst heldere water van de rivieren. Beide behoren tot de hoogtepunten van een bezoek aan Brazilië volgens de reisgidsen. Het heldere water veelal opborrelend uit warmwaterbronnen is zeer speciaal. Door de hoge concentratie van calciumcarbonaat, bekend van onze maagpillen, wat als een uitstekend filter fungeert en heb je zichtwaarden tot wel 60 meter in de ondiepe stroompjes. Snorkelen bij zonneschijn geeft een prachtig zicht op de vele vissen en de uitbundige plantengroei.

Gruta do Lago Azul

Wat is nu “Eco" toerisme vroegen wij ons af. De essentie hiervan is stilte, rust, sociaal en milieuverantwoord toerisme. De tegenhanger van het massatoerisme, met als uitgangspunt dat ecotoerisme positieve gevolgen moet hebben voor de milieu conservatie maar ook voor de bewoners in het gebied. Bovendien moet het de reiziger iets bijbrengen. Omwonenden moeten inspraak hebben in de plannen, meeverdienen aan het geld dat de toeristen uitgeven en het liefst ook worden ingehuurd als werknemers. Verder worden er zo weinig mogelijk niet-hernieuwbare grondstoffen gebruikt. Mmm, wat is dit mooi gesteld! Het levert de belangengroepen in ieder geval veel discussie tijd op.

Inmiddels heeft het woord ecotoerisme sinds de jaren 90 het “geiten wollen sokken” en “jezus sandalen” imago wel verloren en is de massa er op af gekomen…..

ook dit gaat onder het mom van "eco" toerisme

Toch ziet de omgeving ondanks de vele toeristen bezoeken er aardig ongeschonden en natuurlijk uit. Het is ook de stille tijd, namelijk meer dan 80% van de bezoekers komt uit eigen land en het is geen vakantietijd. Met wat fantasie kun je bovengenoemde stelling of definitie, noem het zoals je wilt, hier best in terug vinden. Helaas draait alles weer om het binnen hengelen van geld hoe je het in de media ook probeert te verantwoorden tegenover de onherroepelijke aantasting van de natuur die het als gevolg heeft. Voor ons is het even lekker ontspannen, lekker eten in de prima restaurants je krijgt er bijna een vakantiegevoel. Toch blijft alles in schril contrast staan met een bezoek aan Suriname en de Guayana ’s welke een van de hoogtepunten van dit reisdeel hadden moeten worden. Tot nu toe heeft Brazilië geen overtuigende indruk op ons gemaakt, misschien is dat ook de reden waarom buiten Rio de Janeiro, Iguazu, Bonito en misschien het Amazonegebied er nagenoeg geen buitenlandse toerist te vinden is in dit immens grote land?

deze lawaai schoppers 's morgens vroeg, zijn vast wel "Eco" toeristen....

000

Gepubliceerd: 05 april 2017

Het zal toch niet waar zijn                                                                           - Brazilië -

Het regent al de hele ochtend pijpestelen, de stroompjes op de weg voor het terras beginnen riviertjes te worden en op de lagergelegen delen staat inmiddels meer dan 40 cm water. Het aanzien van de omgeving is triest, de gevels zijn zwart van de tropische schimmel in dit stadje Oiapoque aan de grensrivier met dezelfde naam aan de rand van het 250.000 inwoners tellende landje Frans Guyana in het uiterste noord oosten van Brazilië.

Belém

Het is het “einde van de wereld”. Om hier te komen moet je vanuit de stad Belém met de boot, voor ons met de “balsa” een platte rechthoekige ponton van 20 x 80 meter met duwboot en volgeladen met 24 vrachtwagens. De overtocht om het grootste eiland ter wereld “Ilha de Marajo” in de monding van de immense Amazone rivier duurt zo’n 40 uur. We slapen in de camper, het dak kan omhoog. De vrachtauto chauffeurs in hun cabine al dan niet in de hangmat.

op de balsa naar Macapa, kopje koffie (cappuccino) erbij... 

Dan ben je nog maar in de stad Macapa precies op de evenaar. Het is de hoofdstad van de staat Amapa, een van de armste in Brazilië. In de regentijd is de weg van Macapa naar hier in Oiapoque een onderneming of zelfs onmogelijk volgens de schaarse informatie in de “Footprint travel giude”, de LonelyPlanet geeft geen enkele informatie over dit deel van Brazilië, rugzaktoeristen zie je hier dan ook niet.

monument op de evenaar in Macapa

De weg had al in 2014 volledig geasfalteerd moeten zijn maar door corruptie is er geen geld meer voor de laatste 110 km van deze bijna 600 km lange weg naar het niets. In Macapa bezoeken we Jan en zijn vrouw Rosimeire, een oude buurjongen uit de Flevo polder. Zij zijn bezig om voor de derde keer een boerderij als pionier in Brazilië op te zetten. Inmiddels is na 6 jaar noeste arbeid van de 800 hectare grond 175 hectare ontgonnen voor de soja teelt en is het zelfgebouwde huis bijna klaar. Hier horen we op het nieuws dat de weg naar Oiapoque door de regen is geblokkeerd door vastzittende vrachtauto’s en bussen. Jan heeft 1400 mm neerslag gemeten in de laatste 3 maanden, zelfs voor hier exceptioneel veel. (NL jaargemiddelde is 800 mm regen) De soja moet dan ook snel gezaaid worden als het droger wordt, de “droge” tijd duurt hier maar 4 maanden.

bij Jan en Rosimeire

uitleg over de landerijen door Jan

eigen gemaakte stuwmeer als waterbuffer en straks voor recreatie

bij de buren 

Maar na twee dagen wagen we het erop, de eerste 450 km gaat vlot over deze prima weg met weinig verkeer en weinig dorpsdrempels die in de rest van Brazilië de rit zo tijdrovend maken. Maar dan houdt plotseling onaangekondigd het asfalt op! De modder begint, na 2 uur modderen komen we bij een restaurantje en vragen om hier op de parkeerplaats te mogen staan voor de nacht. De volgende ochtend al snel kunnen we nog net om een al twee dagen in de modder vastzittende vrachtwagen heen. Vier kilometer verder staat de weg vol met twee bussen met passagiers die de vorige avond laat nog een “plas” stop maakten bij het restaurantje, een aantal vrachtauto’s en wat “gewone” auto’s. De weg is geblokkeerd door een tot de assen in de blubber vastzittende tankwagen. Een pickup, een Toyota Hillux lukt het met veel moeite om er nog net langs te rijden. Hij is ongeveer net zo breed als wij en heeft minder bodemspeling zo te zien. Onder veel belangstelling en met inmiddels 5 jaar worldwide weer en weg  ervaring wagen we het erop. Waarachtig het lukt ons onder luid applaus van de toeschouwers!

einde asfalt...

"nieuwe bruggen" leggen is al een paar jaar geleden gestaakt 

al twee dagen aan het modderen, hier kunnen we makkelijk omheen

maar ook hier komen we langs

Sinds 2011 ligt er een prachtige brug over de rivier bij Oiapoque, betaald deels door de Frans/Europese overheid en deels door Brazilië maar door geld gebrek vanuit Brazilië was deze niet in gebruik. De infrastructuur aan deze kant is nog altijd niet klaar. Hier moet je met de ferry, deze gaat een keer per dag, maximaal 8 auto’s. Soms zit het mee in het leven, een week voor onze aankomst is de brug opengesteld! Maar bij aankomst op zaterdag is het immigratie kantoortje en de douane gesloten en horen we voor het eerst dat er ongeregeldheden zijn in Frans Guyana. De wegen zijn geblokkeerd, dit is niet zo moeilijk er is maar een doorgaande geasfalteerde weg van 250 km via de hoofdstad Cayenne naar het grensplaatsje Saint-Laurant du Maroni aan de Marowijnerivier met Suriname. Alle overheids diensten liggen plat. Scholen, het vliegveld en de consulaten zijn gebarricadeerd. Men staat niet in voor onze veiligheid, dit duurt nu al 10 dagen. We zoeken maar een hotelletje, “het” hotel van het stadje is Hotel Tropical.

nieuwe brug over de Oiapoque rivier naar Frans Guyana

Oiapoque een levendig stadje

Als we naar de kamer lopen zie ik op 2 van de 4 brandblussers de drukmeter dik in het rood staan. Maar er is internet, tenminste als het niet regent en de stroom niet uitvalt en een afgesloten parkeerplaats voor de camper, we zitten tenslotte nog steeds in Brazilië. Informatie over de situatie is schaars, een bezoekje na het weekend aan immigratie en douane, nog steeds gevestigd in het stadje zelf levert niets op. Maar via de NL ambassade in Paramaribo krijgen we het telefoonnummer van de Nederlandse honorair consul in Cayenne. Hoopvolle informatie krijgen we niet, het gepubliceerde reisadvies voor Frans Guyana is negatief en er zit weinig schot in de onderhandelingen. De actie voerders zijn kwaad over de hoge kosten van levensonderhoud, de lonen liggen veel lager dan in het moederland Frankrijk (hoe ongelijk is de wereld toch), ze willen veel geld wel 2,5 biljoen per direct, mijn rekensommetje leert dat dit 10.000 euro per inwoner is!. Frans Guyana met zijn hoge werkloosheid is het enige Europese gebiedsdeel overzee. De druk op de Franse regering is groot zo vlak voor de Franse verkiezingen, aardig getimed dus. De belangrijkste economische pijler is de Franse raketbasis, Centre National d’Etudes Spatiales. Met ruim 12.000 man personeel en lonen op of ver boven Europees niveau is het de grootste werkgever na de overheid. Het is goed voor bijna 50% van de lokale productie. We wilden graag zo’n grote vuurpijl de lucht in zien gaan, maar de volgende lancering van de Europese Ariane raket met twee satellieten is “even” uitgesteld.  Veel opties hebben we niet, terug naar Macapa dan weer met de balsa naar Belém of de situatie afwachten. Verder met de balsa naar Manaus, midden in de Amazone is nog een paar maanden te vroeg vanwege de regentijd voor de enige 900 km lange onverharde weg van Manaus naar Porto Velho, richting het zuiden. We hebben nog wel wat dagen maar het is wel rekenen met ons 90 dagen visum voor Brazilië.

een trieste en natte dag

Nu na 5 dagen lijkt de lucht in Cayenne te klaren lees ik op de Franstalige site. Net valt ook mijn oog op het nieuws van Suriname, gisteren is daar een demonstratie geweest tegen Bouterse, tegen de onlangs verhoogde brandstofprijzen en vooral de onrust over de toename van de criminaliteit. Aanstaande donderdag, morgen dus, plant men nu een echt grote demonstratie……

De regen is ook nog steeds niet gestopt, het onderbuikgevoel begint nu toch een beetje op te spelen…… 

000